Thursday, June 23, 2016

Ημερίδα "Τέχνη, Επιστήμη, Τεχνολογία: Συνδέσεις κι αποσυνδέσεις" | Εντυπώσεις

Στις 13 του Ιούνη πραγματοποιήθηκε μια προτότυπη ημερίδα με θέμα "Τέχνη, Επιστήμη, Τεχνολογία: Συνδέσεις κι αποσυνδέσεις". Διοργανώθηκε από μια εφήμερη συλλογικότητα, που την ονομάσαμε Καινοτοπία. Είχαμε εφεύρει μια σειρά από Κασσάνδρες για να προετιμαστούμε επί της ουσίας για το ενδεχόμενο να ήμαστε μόνο οι ομιλητές. Η εκδήλωση τις διέψευσε και επιβεβαίωσε το νέο concept. Ακολουθούν κάποιες προσωπικές σημειώσεις σκέψεων, φαντάζομαι ο καθένας που ήρθε θα έχει και διαφορετικές.

Η ημερίδα οργανώθηκε με αφορμή την επίσκεψη στην Ελλάδα της φιλοσόφου και επιστημολόγου Anne-Françoise Schmid. Στο κάλεσμα λέγαμε:

Τα όρια μεταξύ τέχνης, τεχνολογίας και επιστήμης θολώνουν σήμερα, αφού η σύλληψη, η χρήση ή απλά η θέα των νέων αντικειμένων καθιστούν αδύνατη μια τακτοποιημένη ταξινόμησή τους στα πλαίσια ενός και μόνου τομέα. Η επίσκεψη της Anne-Françoise Schmid στην Αθήνα είναι η αφορμή να ανοίξουμε και να κουβεντιάσουμε το σύγχρονο αυτό κουτί της Πανδώρας.
 Πως όμως να οργανώσουμε την ημερίδα; Στο μάρκετινγκ υπάρχει ένας πρωταρχικός κανόνας: πρέπει να στοχεύσεις σε ένα συγκεκριμένο κοινό. Και είχαμε ξεκάθαρη πρόθεση να τον παραβούμε. Εξ'ου και η πρώτη Κασσάνδρα: ποιος θα έρθει σε μια συζήτηση να μιλάει για τέτοια ζητήματα; 

Η δεύτερη Κασσάνδρα που εφήυραμε σε μεταξύ μας κουβέντες προέκυπτε από την διαπίστωση της πραγματικότητας ότι "οι εκδηλώσεις τελευταία στην Αθήνα πάνε άπατες". Τρίτη Κασσάνδρα η ζέστη, τέταρτη ένα φεστιβάλ μουσικής που γινόταν την ίδια μέρα. Ο Αποστόλης από το radiobubble είχε εκπομπή την ίδια ώρα, το κλίμα ήτανε, και ο γάιδαρος πεινασμένος.

Πάντως, από την αρχή είχαμε πει ότι σε κάθε περίπτωση θα δοκιμάσουμε κάτι ριζικά καινούργιο - και βλέπουμε.

Συνήθως, τέτοιες συζητήσεις οργανώνονται από πανεπιστήμια (η και γκαλερί, ινστουτούτα κτλ). Και η αλήθεια είναι ότι και όσοι θα μιλούσαμε σ'αυτούς τους χώρους ήμαστε λίγο πολύ. Ωστόσο, δεν προέκυπτε κάποια συνεργασία επί του προκειμένου.

Έπειτα, σε περισσότερο ή λιγότερο αποσπασματικές συζητήσεις που είχα κάνει με τους/τις υπόλοιπους/ες της παρέας (που συναντήθηκε για πρώτη φορά στην ημερίδα), υπήρχε η αίσθηση ότι κάτι παίζει με τις τέχντες, τις επιστήμες και τις τεχνολογίες. Κάτι που εμπλέκει προσωπικά τον καθένα από μας, μέσα από διάφορα πρότζεκτ, αλλά και από επιθυμίες, όνειρα. Η επίσκεψη της Anne-Françoise Schmid ήταν και για μας η ευκαιρία να το ψάξουμε, να το αρθρώσουμε να αρχίζουμε να το εκφράζουμε, ο καθένας από τη δικιά του μεριά.

Κάπως έτσι φτιάξαμε μια συλλογικότητα που την ονομάσαμε Καινοτοπία και την είπαμε εφήμερη. Η λέξη προέκυψε μετά από καιρό χαλαρής σύσκεψης, κυρίως κατά τη διάρκεια Αθηναϊκών βραδιών. "Καινοτοπία"; Τι πάει να πει; Κατ'αρχήν, δεν υπάρχει καν στο λεξικό. 

Άπαξ και βρήκαμε λοιπόν τη λέξη, προσπαθήσαμε να την ορίσουμε, προσπαθώντας να αφήσουμε το νόημά της ανοικτό. Προέκυψε λοιπόν το παρακάτω:

Κάποιες φορές, οι ταυτότητές -ήδη πολλαπλές- δε φτάνουν. Κάποιες φορές, οι γνώσεις -ήδη πολυδιάστατες- σώνονται. Υπάρχουν στιγμές, όπου τα αντικείμενα, οι καταστάσεις, μας ξεπερνούν. Όχι πάντα. Αλλά όλο και πιο συχνά. Η νέα μας ζωή, η νέα μας κατάσταση, οι νέες τεχνολογίες, οι νέες τέχνες, οι νέες σχέσεις, ξετυλίσσονται με μια δυναμική που θαρρείς μας ξεπερνάει συνεχώς. Καμιά φορά, δε βρίσκουμε το χώρο - τον απόλιτα υλικό αλλά και τον σχεσιακό, αυτόν της διανοητικής σύλληψης και φαντασίας- να σκεφτούμε, να εκφραστούμε, να μοιραστούμε αυτό που μας ξεπερνάει. Είναι στιγμές, που η επιβεβαίωση των ταυτοτήτων φαντάζει άκαιρη, άχρονη, άχρωμη. Είναι όμως κι άλλες στιγμές, όπου νέες ταυτότητες - προσωπικές, συλλογικές, ταυτότητες αντικειμένων και καταστάσεων - αναδύονται, δημιουργούνται, εφευρίσκονται. Για αυτές τις τελευταίες στιγμές - όποτε και όταν - χρειάζονται (ή τουλάχιστον θα βοηθούσε να υπήρχαν) καινοί τόποι. Η καινοτοπία είναι ένα πείραμα εφήμερο, ένα στοίχημα ότι μπορούν τέτοιες στιγμές, τέτοιοι τόποι να υπάρξουν, να πολλαπλασιαστούν, να μοιραστούν, να εκφραστούν. 
Και πού να κάναμε την εκδήλωση; Κατ'αρχή σκεφτήκαμε τον Πανεπιστημιακό χώρο. Όμως προέκυψε ότι η ημερομηνία δε βόλευε, αλλά και το θέμα δεν ήταν σε μια επιστημονική πειθαρχία όπου να υπάρχει ένας διαθέσιμος καθηγητής να ξέρει και να θέλει να μας φιλοξενήσει κτλ...

Έτσι ήρθε η ιδέα του Booze. Σε μπαρ; Σε μπαρ! Δεν ήμασταν βέβαια και οι πρώτοι που το σκεφτήκαμε. Τα BarCamps ήταν συναντήσεις γύρω από την τεχνολογία που, λόγω της ανυπαρξίας ενός θεσμικού χώρου που θα μπορούσε να τις φιλοξενήσει, γινόταν σε μπαρ της Καλιφόρνιας στην αρχή, για να επεκταθούν διεθνώς στη συνέχεια.  Έπειτα, το Booze οργανώνει εκδηλώσεις σε σταθερή βάση. Και, κυρίως, εκεί σύχνασε και ο Derrida :-) Κάπως έτσι επιλέξαμε και το χώρο. Ένα χώρο που έχει τα χαρακτηριστικά αυτού που λέω "οικείος χώρος".

Οι παρουσιάσεις έπιασαν ένα εύρος ζητήμάτων από αυτά που ή θα θεωρούνται αυτονόητα ή θα θεωρούνται ανύπαρκτα, αλλά σπάνια συζητιούνται: η σχέση της τεχνολογίας με το χώρο, με την τέχνη, με τη φιλοσοφία, με τις νέες επιστήμες, ο Μονέ, οι αναπτύσσοντες, η δημοκρατία των επιστημών, η έκφραση ... Δε θα επιχειρήσω να κάνω εδώ μια σύνθεση. Ίσως, σε μια άλλη ευκαιρία. Πάντως έχω την εντύπωση, από τη συμμετοχή και το ενδιαφέρον του κόσμου που ήρθε, ότι πολλά από αυτά ακούγονταν για πρώτη φορά σε μια ανοικτή ημερίδα, ότι κάποιες πλευρές εξέφραζαν κάποια προσωπικά βιώματα και ανησυχίες. Ο Βαγγέλης - φίλος του Πάνου - μου είπε μάλιστα στο τέλος της εκδήλωσης να βρισκόμαστε κάθε δυο βδομάδες (sic) για να συνεχίσουμε τη συζήτηση...

Συμπερασματικά, θα έλεγα ότι η ημερίδα κατάφερε να ανοίξει ένα χώρο και να δείξει ότι υπάρχει ενδιαφέρον για τη συγκρότησή του, χωρίς το άγχος περί προσανατολισμού και αποτελεσματικότητας να τον καθορίζει.

Βίντεο από τη συζήτηση δεν πήραμε, δ/νσεις μέιλ δεν μαζέψαμε, αλλά νομίζω ότι θα ξαναβρεθούμε και θα προχωρήσουμε την κουβέντα κάποια στιγμή.






No comments: