Τι απογράφεται ακριβώς; Απλές συνταγές για να σκοτώσετε την πολιτική.

Μέσα σε δέκα μέρες, στα τέλη Ιουλίου, όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι και λειτουργοί καλούνται να αυτο-απογραφούν στην ειδική ιστοσελίδα του Υπουργείου Εσωτερικών. Η αποστολή συνοδεύεται από τα θριαμβευτικά σχόλια των μίντια, αφού θα γίνει κατορθωτό κάτι που δεν έχει γίνει από τη μεταπολίτευση, να “μάθουμε πόσους δημοσίους υπαλλήλους έχουμε”. Το “κίνητρο” για την απογραφή είναι απλό: όσοι δεν απογραφούν , δε θα πληρωθούν (πρωτότυπη ποινή για μη συμμόρφωση).

Έτσι λοιπόν, μετά από απαιτήσεις της τρόικας που κυβερνάει μετά τις τελευταίες εκλογές, “νοικοκυρεύεται” για άλλη μια φορά η χώρα. Το επιχείρημα του “νοικοκυρέματος” είναι άλλωστε από τα αγαπημένα συνθήματα του νεοφιλελευθερισμού, τουλάχιστον από την εποχή του Σημίτη μέχρι σήμερα. Όπως έχει δείξει η ιστορία όμως, δεν πρόκειται για μια διαδικασία τακτοποίησης των “κακώς κειμένων” όπως θα ήθελαν να φαντασιώνονται οι “νοικοκυραίοι”. Πρόκειται για μια πολιτική διαδικασία καθαυτή, αναδιάρθρωσης του κράτους, με έντονα ιδεολογικά και πολιτικά στοιχεία. Και μάλιστα με τη βία.

Ας πάρουμε τα πάρουμε όμως με τη σειρά. Το πρώτο στοιχείο είναι ασφαλώς το στοιχείο της βίας: βίας, με την έννοια της βιασύνης και βίας με την έννοια της επιβολής. Ωστόσο, οι δυο αυτές έννοιες δεν απέχουν και τόσο, καθώς, όπως τόνιζε και ο Γάλλος φιλόσοφος Ντανιέλ Μπενσαϊντ (που μας άφησε πρόσφατα) η πολιτική και η δημοκρατία απαιτούν το χρόνο (και τον τόπο) τους. Το πρώτο ερώτημα λοιπόν που τίθεται είναι ποιος το αποφάσισε, με ποια διαδικασία, πού είναι ο διάλογος και πού η πολιτική. Πρόκειται για άλλη μία “επιχείρηση αστραπή”. Η αλήθεια είναι ότι τείνουμε να συνηθίσουμε στη λογική του “αποφασίζουμε, διατάζουμε, υλοποιούμε” και μετά “κλαιγόμαστε γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς” (μη μιλάς, μη γελάς, κινδυνεύει η Ελλάς).

Έπειτα, υπάρχουν δυο επιπλέον ερωτήματα: α) ποια στοιχεία χρειάζονται για την απογραφή, β) ποιος είναι αυτός που θα κάνει την απογραφή. Το πρώτο παραπέμπει ευθέως στο ερώτημα του “τι είναι ο δημόσιος υπάλληλος”. Έχει να κάνει δηλαδή με μια πολιτική συζήτηση για το νόημα του κράτους και των λειτουργών του, και όχι απλά με κάποια πεδία μιας φόρμας που πρέπει να συμπληρωθούν για “τυπικούς λόγους”. Ωστόσο, φαίνεται ότι η απάντηση έχει ήδη δοθεί: δεν είναι άλλη από αυτή που επιτάσσει η GATS [1], που θέλει τις υπηρεσίες να μετριούνται σαν εμπόρευμα (και να ιδιωτικοποιούνται, βεβαίως, βεβαίως). Συνεπώς, η απουσία του “κουτιού” για τη διάκριση μεταξύ δημοσίου υπαλλήλου και δημοσίου λειτουργού, έχει να κάνει με την αναδιάρθρωση που έχει ξεκινήσει ουσιαστικά από το 1985 και που η τρόικα επιχειρεί να αποτελειώσει, η οποία δεν καταλαβαίνει από Παιδεία, Υγεία και λειτουργήματα.

- Α! Τους δικαστές. Να μην ξεχάσουμε τους δικαστές!
- Ασφαλώς! Αυτοί ασκούν εξουσία!
- Ναι..
- Μήτσο, βάλε ένα κουτάκι για τους δικαστές!
-ΟΚ. Έγινε.

Συνεχίζοντας στο ερώτημα “τι τύπου δεδομένα ζητούνται” φτάνουμε και στο “ποιος τα μαζεύει”. Οι ενστάσεις της Αρχής Προστασίας των προσωπικών δεδομένων είναι εύλογες: για ποιο λόγο να δίνεις το mail και το κινητό σου τηλέφωνο στο κράτος; Ήδη θα ήταν αυθαίρετο αν το έδινες στον προϊστάμενό σου, πολλώ δε μάλλον σε μια “ανώτερη αρχή”. Η δικαιολογία των “τεχνικών μέσων” είναι τουλάχιστον αφελής. Επί της ουσίας αυτό που παίζει είναι ότι εγκαθίσταται μια προσωπική σχέση του κάθε υπαλλήλου με την κυβέρνηση την ίδια, η οποία μάλιστα θα αναλαμβάνει να πληρώσει την αμοιβή του, πέρα από την υπηρεσία του, το λειτούργημά του, το χώρο εργασίας του... Αυτός ο πρωτόγνωρος , για την ιστορία του Ελληνικού κράτους, συγκεντρωτισμός δικαιολογείται με το επιχείρημα της διαφάνειας: με το να είναι η ίδια η κυβέρνηση αυτή που ελέγχει τις πληρωμές, αποφεύγονται οι πελατειακές σχέσεις... Μάλιστα. (κάτι άσχετο, μήπως άκουσε κανένας αν βρέθηκαν τα λεφτά της Siemens πουθενά;).
Επί της ουσίας, αυτό που προετοιμάζει η απογραφή είναι η τελική επίθεση στο δημόσιο τομέα: όπως η απογραφή των οικονομικών ήταν η προετοιμασία της πολιτικής του σοκ (την οποία το ΠΑΣΟΚ, να το παραδεχτούμε, προχωράει αποτελεσματικότερα από την ΝΔ), ένα δεύτερο σοκ μας προετοιμάζεται. Πόσο πάτε στοίχημα ότι στο τέλος θα πούνε:

- Ωχ! Δεν το ξέραμε ότι έχουμε τόσους δημόσιους υπαλλήλους! Πρέπει να εφαρμόσουμε άμεσα την πολιτική που τόσα χρόνια προσπαθούμε, αλλά τώρα θα έχουμε και κάποια στατιστικά (επεξεργασμένα πιθανότατα με MySQL και που θα καταλήγουν σε ένα πίνακα XL και ένα διάγραμμα που θα αποδεικνύουν με ακριβή ανακρίβεια την άγνοια στην οποία ήμασταν βυθισμένοι, ανακοινωμένα σε .pdf!)

Και όλα αυτά, με μια τεχνοκρατική σως, του “απλώς καταγράφουμε”. Τελικά, κανένας δεν συζητάει, κανένας δεν αναλαμβάνει πολιτική ευθύνη. Χρησιμοποιώντας υψηλές τεχνολογίες, διαβάζουμε τους αριθμούς, οι οποίοι σαν το Μαντείο των Δελφών, σαν τα κόκκαλα της νυχτερίδας, σαν το χταπόδι του γερμανικού ενυδρείου (ή μήπως χειρότερα¨;) θα μας πούνε τι πολιτική να ακολουθήσουμε. Ή, ακόμα περισσότερο, θα επιβεβαιώσουν θριαμβευτικά (στα νούμερα) τις την ανάγκη εφαρμογής των επιταγών μιας πολιτικής που αποτυγχάνει παταγωδώς παντού στον κόσμο.

Κάντε κλικ λοιπόν και ετοιμαστείτε για ένα δεύτερο γύρο σοκ με απ'όλα, σαν αυτό που ζήσαμε αμέσως μετά τις εκλογές, με μιντιάρχες να ουρλιάζουν στα δελτία των οχτώ και τηλεθεατές να πέφτουν από τα σύννεφα, καθώς ο ΓΑΠ κρατάει ζεστό το νεοφιλελεύθερο οδοστρωτήρα.

[1] GATS: Γενική Συμφωνία για το Εμπόριο στις Υπηρεσίες (General Agreement on Trade in Services) του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου που άρχισε να τίθεται σε εφαρμογή το 1995 και προβλέπει την απελευθέρωση της αγοράς των υπηρεσιών. Η διαδικασία Μπολόνια στα Πανεπιστήμια θεωρείται το παρακλάδι αυτής της συμφωνίας, όσον αφορά στην ανώτατη εκπαίδευση στην ΕΕ.