Sunday, December 12, 2010

Η ελεύθερη πρόσβαση στην πληροφόριση προϋπόθεση της Δημοκρατίας.

Το άρθρο 19 της οικουμενικής διακύρηξης για τα ανθρώπινα δικαιώματα αναφέρει:
Καθένας έχει το δικαίωμα της ελευθερίας της γνώμης και της έκφρασης, που σημαίνει το δικαίωμα να μην υφίσταται δυσμενείς συνέπειες για τις γνώμες του, και το δικαίωμα να αναζητεί, να παίρνει και να διαδίδει πληροφορίες και ιδέες, με οποιοδήποτε μέσο έκφρασης, και από όλο τον κόσμο.
Από τη μεριά των κοινωνικών επιστημών, ο διάσημος κοινωνιολόγος Μανιουέλ Καστέλς, στην εισαγωγή στο πρόσφατο βιβλίο του - Communication Power - αναφέρει αναμνήσεις από τη νεότητά του, όταν, φοιτητής στην Ισπανία, αγωνιζόταν ενάντια στη δικτατορία. Ανατρέχει στις στιγμές που μοίραζαν κρυφά προκυρήξεις στις αίθουσες του κινηματογράφου επιστρέφοντας, και στην πρωταρχική του πεποίθηση, ότι η εξουσία βασίζεται στον έλεγχο της επικοινωνίας και της πληροφορίας:
What I sensed then, and believe now, is that power is based on the control of communication and information, be it the macro-power of the state and media corporations or the micro-power of organizations of all sorts. And so, my struggle for free communication, my primitive, purple-ink blog of the time, was indeed an act of defiance, and the fascists, from their perspective, were right to try to catch us and shut us off, so closing the channels connecting individual minds to the public mind.
Προϋπόθεση της δημοκρατίας, λοιπόν, είναι η ελεύθερη πρόσβαση και η ελεύθερη διακίνηση της πληροφορίας, η οποία είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένη με την ελευθερία έκφρασης.

Οι τελευταίες αποκαλύψεις του Wikileaks φαίνεται ότι ήταν η σταγόνα που ξεχύλισε το ποτήρι της συγκάληψης. Πολύ μεγάλο μέρος της συζήτησης έχει επικεντρωθεί σε αυτή τη συγκεκριμένη δυνατότητα του Διαδικτύου να "ξεσκεπάζει τα μυστικά", παρά στα ίδια τα μυστικά. Ωστόσο, έχω την εντύπωση ότι οι εν ψυχρώ δολοφονίες αμάχων στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ, δεν είχαν προκαλέσει καλέσματα μίσους όπως τα τωρινά, με ποιο ακραίο αυτό της ακροδεξιάς Σαρα Παλιν για να κυνηγήσουν τον Τζούλιαν Ασσάντζε όπως τον Μπιν Λάντεν (γεννώντας χιλιάδες ειρωνικά Tweets που έλεγαν ότι ο Τζούλιαν έχει χαλαρά δέκα χρόνια ελευθερίας μπροστά του). Η κινητοποίηση σε παγκόσμιο επίπεδο του Αμερικανικού κρατικού μηχανισμού μαρτυρά αν μη τι άλλο μια σημαντική διαφορά στο πως γίνεται αντιληπτή η "ποιότητα" των πληροφοριών που διαρρέουν.

'Ενα στοιχείο που κάνει ίσως τη διαφορά, είναι το γεγονός ότι οι αποκαλύψεις αφορούν τόσο τις σχέσεις μεταξύ κρατών και επιχειρηματιών (περιλαμβανομένης και της μαφίας), όσο και τις σχέσεις των κρατών μεταξύ τους. Έχει να κάνει δηλ. με τα "άπλυτα" της ίδιας της λειτουργίας των κρατικών μηχανισμών, και απειλεί, εμμέσως, τη δυνατότητά τους να κάνουν "βρωμίες". Ή αλλιώς, τη δυνατότητα του κράτους να εκτελεί τα όσα εκτελεί.

Ένα ενδιαφέρον "μέρος" αυτής της αντιπαράθεσης, ήταν η στάση των επιχειρήσεων που ενεπλάκησαν στο δίκτυο διανομής των πληροφοριών. Όπως εξηγεί ένας Αμερικάνος αξιωματούχος σε ένα διαφωτιστικό ντοκυμαντέρ, σε τελική ανάλυση, πίσω από τα σάιτ υπάρχουν εταιρίες τηλεπικοινωνίων, υπηρεσιών hosting, ιδιοκτήτες ακινήτων που θα πρέπει να ενοικιαστούν κ.ό.κ. Σαν συνέπεια, είχαμε μια σειρά από επιχειρήσεις που είτε υπέκυψαν σε πιέσεις, είτε (αν τις πιστέψουμε) έδρασαν με δική τους πρωτοβουλία, στην κατεύθυνση της αφαίρεσης τησ δυνατότητας εκπομπής πληροφοριών από το Wikileaks.

Aπό τα πρώτα εμπόδια που τέθηκαν στη λειτουργία του site ήταν η αφαίρεση του domain name (wikileaks.org), από τον "καταγραφέα" (register) EveryDNS.net. Με αυτό τον τρόπο καταστρατηγήθηκε -στο παρεμπιπτόντως - μια από τις αρχές ουδετερότητας του Παγκοσμίου Ιστού. Τα ονόματα τομέα θεωρούνται ιδιοκτησία αυτών στους οποίους έχουν καταγραφεί (και μάλιστα μπορεί να αποτελούν στρατηγική επιλογή για τις επιχειρήσεις, όπως στην περίπτωση του Facebook.me). Το ένα "κρατούμενο" που είχαμε δηλ. στην περίπτωση αυτή, είναι ότι τα domain names όχι μόνο γίνονται, αλλά μπορούν και ξε-γίνονται, με μονομερή απόφαση του register.  Μια σημαντική υποχώριση στην υπόθεση της ουδετερότητας του διαδικτύου.

Η συμμαχία αντι-Wikileaks επεκτάθηκε ακόμα περισσότερο τόσο σε πολιτικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο. Ο Γάλλος υπουργός βιομηχανίας έστειλε γράμμα σε σημαντικούς παράγοντες της οικονομίας της τεχνολογίας της Γαλλίας, ζητώντας συμβουλές για τη διασφάλιση ότι το σάιτ της οργάνωσης (ή ακριβέστερα μέρος του) δεν θα φιλοξενείται πλέον στη Γαλλία.Επιπλέον, μια σειρά από εταιρίες όπως η Mastercard, η Amazon και η Ebay διέκοψαν την παροχή υπηρεσιών προς την οργάνωση. Μεταξύ των επιχειρημάτων που χρησιμοποιήθηκαν είναι και αυτό του copyright, ότι δηλ. το Wikileaks δεν είχε την πνευματική ιδιοκτησία των εγγράφων που δημοσίευσε (Amazon).  Προφανώς πρόκειται για ένα ιδιαίτερα επικίνδυνο επιχείρημα: ποιος έχει την πνευματική ιδιοκτησία των δημόσιων εγγράφων αν όχι οι πολίτες οι ίδιοι; Βέβαια, θέμα copyright δεν τέθηκε από κανένα όταν η Google αξιοποίησε δεκάδες χιλιάδες μεταφράσεις του ΟΗΕ για να βελτιώσει τον αλγόριθμο μετάφρασής της. Όπως αναλύει ο αμερικάνος πανεπιστημιακός Clay Shirky, οι εταιρίες φτιάχνουν οι ίδιες τους όρους τους.  Ωστόσο, το θέμα δεν είναι καινούργιο. Ο Shirky αναφέρει ότι στη δεκαετία του 70 είχε τεθεί το ζήτημα της ελεύθερης έκφρασης στα εμπορικά κέντρα, όπου τα Αμερικάνικα δικαστήρια αποφάνθηκαν ότι, παρ'ότι ιδιωτικοί χώροι, το δικαίωμα ελεύθερης έκφρασης ισχύει.

Όλες αυτές οι κινήσεις κατάφεραν τελικά να πετύχουν το αντίθετο απ'αυτό που επιδίωκαν. Μετά από ένα ανοικτό κάλεσμα, το Wikileaks απέκτησε μια ολοένα και αυξανόμενη λίστα mirror, ιστοσελίδων τρίτων από τις οποίες κάποιος μπορεί να συμβουλευτεί το περιεχόμενο της αρχικής σελίδας. Μεταξύ αυτών, και μία από το site της γαλλικής εφημερίδας Libération, που επέλεξε να συμμετέχει στο κίνημα συμπαράστασης με στόχο να "εμποδίσει την ασφυξία" που προσπαθούν να επιβάλλουν στην οργάνωση.

Ακόμα περισσότερο, βγήκε στην επιφάνεια μια νέα μορφή διαμαρτυρίας, όπως αυτή εκφράζεται από τη δράση των Anonymous. Μέχρι τώρα είχαμε συνηθήσει σε "επιθέσεις χάκερ" σε διάφορα σάιτ με τα οποία διαφωνούσαν. Η διαφορά σε αυτή την περίπτωση, είναι ότι δεν είναι οι χάκερ που "επιτίθονται", αλλά ο καθένας. Κατεβάζοντας οικιοθελώς ένα "ρομπότ", οι χρήστες συμμετέχουν σε μια επίθεση σε ένα συγκεκριμένο σάιτ, αποφασισμένη μέσα από ανώνυμες συζητήσεις σε φόρουμ όπως το 4chan. Τέτοιοι ακτιβισμοί χρησιμοποιούν μια μάλλον "τετριμένη" τεχνολογία για την πρόκληση DDOS (denial of service), που έγκειται στη δημιουργία ενός "μποτιλιαρίσματος" στο εν λόγω σάιτ, το οποίο με τη σειρά του οδηγεί στην αδυναμία εξυπηρέτησης των επισκεπτών (τέτοια "μποτιλιαρίσματα" είναι "φυσικό φαινόμενο" λ.χ. στο σάιτ του υπουργείου Παιδείας όταν βγαίνουν τα αποτελέσματα των πανελληνίων). Οι χρήστες που συμμετέχουν σε ένα τέτοιο γεγονός αρκεί να κατεβάσουν τη συγκεκριμένη εφαρμογή, χωρίς να χρειάζεται να είναι οι ίδιοι "χάκερ". Με μια έννοια λοιπόν, πρόκειται για το αντίστοιχο της "καθιστικής διαμαρτυρίας", η οποία εμποδίζει προσωρινά τη λειτουργία ενός κτηρίου, χωρίς ωστόσο να απειλεί τις υποδομές του. Η πρωτοτυπία του Anonymous έγκειται τελικά στο ότι αποτελεί μια δράση από το διαδίκτυο, μέσω του διαδικτύου και προς το διαδίκτυο, από "κανονικούς" χρήστες. Τέτοιες δράσεις μπορεί να έχουν συμβολικές επιπτώσεις, ή και οικονομικές, όταν οικονομικές δραστηριότητες συντονίζονται μέσω του Διαδικτύου (όπως πχ. στην περίπτωση της Mastercard).

Να επιστρέψω ωστόσο στο σημείο εκκίνησης, το δικαίωμα στην πρόσβαση και τη διακίνηση της πληροφορίας. Η όλη κατάσταση, όχι μόνο αναδυκνείει το Wikileaks ως ένα σημαντικότατο παίχτη στη δημόσια σφαίρα, αποσταθεροποιώντας ό,τι βασίζεται στην απόκρυψη της πληροφορίας, αλλά επανα-νοηματοδοτεί την έννοια της διαφάνειας. Δεν θυμάμαι ποια εκπομπή ήταν που έδειχνε διάφορους υπουργούς να λένε σε όλους τους τόνους "όλα στο φως!". Έιχε πολύ πλάκα..! Ωστόσο, αυτή η εμπειρία δείχνει ένα άλλο τρόπο - πέρα δηλ. από τη σύσταση κοινοβουλευτικών επιτροπών και την εκλογή νέων κυβερνήσεων - πολύ πιο αποτελεσματικό, να βγαίνουν "όλα στο φως": είναι μέσα από τη δημοσίευση μυστικών εγγράφων, τα οποία συνήθως αποτελούν "έγγραφα εργασίας" (όπως τα war logs ή τα τηλεγραφήματα) που έχουν χρησιμοποιηθεί και χρησιμοποιούνται από αυτούς στους οποίους έχει εκχωρηθεί το δικαίωμα να διοικούν, σαν "εργαλεία δουλειάς", που μπορεί κανείς να έχει την πιο συγκεκριμένη πληροφόριση για το τι και γιατί αποφασίζεται και πραγματοποιείται στην πράξη.

Συνεπώς, ένα μάθημα που θα έπρεπε να πάρουμε, είναι ίσως να ζητάμε να "δούμε το λογαριασμό" πριν τον πληρώσουμε, ή - στη χειρότερη - μετά. Μια πρώτη "εφαρμογή" (για αρχή) θα μπορούσε να είναι η υπόθεση της τρέχουσας οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, και η πρόταση του Τουσέν να ανοίξουν τα βιβλία του δημόσιου χρέους.

Thursday, November 04, 2010

Κάλεσμα του Υπ. Παιδείας για συμμετοχή στη Wikipedia

Μόλις ενημερώθηκα από τον ΕΛΛΑΚ για τη δημόσια διαβούλευση που άνοιξε το Υπουργείο Παιδείας σε σχέση με τον εμπλουτισμό της Βικιπαίδειας.

Όπως διαβάζουμε,

Ο απώτερος στόχος είναι η Ελληνική Wikipedia να φτάσει σε ένα ποσοτικό και ποιοτικό επίπεδο που να επιτρέπει τη χρήση της, ως εργαλείο αναφοράς, από την σχολική και ακαδημαϊκή κοινότητα. Σήμερα η Ελληνική Wikipedia έχει περίπου 56.000 λήμματα, 650 ενεργούς χρήστες και 18 διαχειριστές. Ως στόχος της παρούσας πρόσκλησης προσδιορίζονται τα 120.000 λήμματα, καθώς και η συνδρομή στην περαιτέρω ανάπτυξη της Ελληνικής κοινότητας Wikipedia ώστε να εξασφαλιστεί η βιώσιμη και σε βάθος χρόνου ανάπτυξη της εγκυκλοπαίδειας.
Παράλληλα, φαίνεται ότι η αρχική (επί 2008) άποψη της νύν Υπ. Παιδείας σε σχέση με την ενισχυτική διδασκαλία, ότι δηλαδή πρεπει:
 Να υποστηριχτεί η ενισχυτική διδασκαλία σε όλα τα σχολεία, να αντιμετωπίσουμε το τεράστιο πρόβλημα των φροντιστηρίων. Από το Γενάρη να πούμε, ότι είναι προτεραιότητα η ενισχυτική διδασκαλία με υψηλού επιπέδου καθηγητές, με αξιολόγησή τους για το έργο που παράγουν,  με σοβαρή και αξιοπρεπή αμοιβή για ενισχυτική διδασκαλία.
έχει μετατοπιστεί στην απόφαση - απ'ότι λέγεται - ότι
 Δεν θα λειτουργήσει τους θεσμούς αντισταθμιστικής εκπαίδευσης δηλ. την Πρόσθετη Διδακτική Στήριξη και την Ενισχυτική Διδασκαλία.
Στην Καθημερινή ένα υψηλόβαθμο στέλεχος του Υπουργείου δήλωνε για το πρότζεκτ ενός «ψηφιακού φροντιστηρίου»:

«Στοιχίζει 100 φορές λιγότερο από τα κρατικά φροντιστήρια (ενισχυτική διδασκαλία). Ενα παιδί σε κάποιο νησί θα μπορεί να παρακολουθήσει ξανά τη διδασκαλία ενός κεφαλαίου και να κάνει όσες ερωτήσεις θέλει μέσω του μηχανισμού help - desk», ανέφερε, μιλώντας στην «Κ», υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Παιδείας.

Κατά συνέπεια το ερώτημα της Βικιπαιδείας αλλάζει φυσιογνωμία. Από ένα πρότζεκτ επί της ουσίας αλληλεγγύης και ελεύθερης ανταλλαγής γνώσης παίρνει ένα χαρακτήρα υποκατάστασης του εκπαιδευτικού συστήματος.

Είναι εφικτό; Δεν έχω συμμετάσχει ενεργά στην κοινότητα της Βικιπαίδειας για να έχω μια εικόνα από πρώτο χέρι (πέρα από περιστασιακές τροποποιήσεις). Νομίζω όμως ότι κάτι πάει στραβά.

Όλοι όσοι έχουμε σπουδάσει κάπου θυμόμαστε ένα καθηγητή (τουλάχιστον) που έπαιξε ένα σημαντικό ρόλο στην εκπαίδευσή μας. Είναι αλήθεια ότι το εκπαιδευτικό σύστημα πλέον δεν (μπορεί να ισχυρίζεται ότι) έχει το μονοπώλιο στη δημιουργία και τη διάδοση της γνώσης. Αλλά να μην τρελαθούμε κιόλας.

Κάπου διάβαζα για τις συνέπειες που είχε η πίεση προς τη Wikipedia για "ποιότητα". Η μανία κάποιων να έχουν "εγγυημένα αποτελέσματα" από ένα εθελοντικό εγχείρημα οδήγησε στην εισαγωγή περισσοτέρων εμποδίων ("ασφαλιστικών δικλείδων") σε κάποιες κοινότητες. Αυτό είχε σαν συνέπεια τη μείωση των συμμετοχών. Ένα μεγάλο μέρος των συνεισφορών γίνονται από κόσμο σαν κι εμένα, που θα διορθώσει μια λεπτομέρεια σε ένα άρθρο που τυχαίνει να τη γνωρίζει (βλ.  Τhe wealth of networks).

Αν οι νέεοι/ες και οι εργαζόμενοι είχαν περισσότερο ελεύθερο χρόνο να ασχολουθούν με αυτά που τους αρέσουν, πιστεύω τα κοινά εγχειρήματα (Βικιπαίδεια, ελεύθερο λογισμικό, ... ) θα πήγαιναν κι αυτά πολύ καλύτερα.

Sunday, September 26, 2010

Στην 49η θέση σε ταχύτητα "κατεβάσματος" η Ελλάδα.

Μπορεί η Ελλάδα να είναι η 22η οικονομία του κόσμου, να μιλάμε συχνά για καινοτομία, εποχή της πληροφορίας κτλ, να κερδίσαμε προ καιρού το Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου, να οργανώσαμε Ολυμπιακούς, αλλά σε ότι αφορά την ταχύτητα του Διαδικτύου, είμαστε μάλλον πίσω.

Σύμφωνα με το Netindex η Ελλάδα καταλαμβάνει τη 49η θέση παγκόσμια στην ταχύτητα "κατεβάσματος" από το σπίτι (με 7.02 Mbps). Προηγούνται 48 χώρες (όπως είναι εύκολο να συμπεράνει κανείς άλλωστε), μεταξύ των οποίων η Μολδαβία (4η θέση), η Ρουμανία (9η), η Βουλγαρία (12η), η Ουγκαρία και η Ουκρανία (18η και 19η αντίστοιχα) κ.ά. (Αναλυτικά η λίστα στο παραπάνω λινκ).

Όσον αφορά την ταχύτητα "ανεβάσματος", το ίδιο site κατατάσει την Ελλάδα στην 96η θέση (με μέση ταχύτητα 0.68 Mbps).

Τυχαίο; Δεν νομίζω...

Saturday, September 18, 2010

Για την ομιλία του ΓΑΠ

Είμαι έκπληκτος από την έκπληξη που δημιούργησε η ομιλία του ΓΑΠ στη Θεσσαλονίκη, σε σχέση με τον κόσμο που ασχολείται με την τεχνολογία. Είναι προφανές από πριν τις εκλογές ότι προσπαθεί να το παίξει ο "Ομπάμα της Ελλάδας".

Αλλά επειδή αναφέρεται σε συγκεκριμένα παραδείγματα που αποτελούν το κέντρο του διδακτορικού μου (Opencoffee, on-line πλατφόρμες, εφαρμογές iPhone) νιώθω κάπου μια υποχρέωση να μοιραστώ τις σκέψεις μου.

Η πρώτη σκέψη που μου ήρθε στο μυαλλό ήταν ο Ομπάμα. Χαρακτηριστικά, μιλώντας με ένα διευθυντή μιας πολύ γνωστής πλατφόρμας ελεύθερου λογισμικού στο Παρίσι (σε ένα από αυτά τα co-working spaces τύπου Opencoffee) λίγο πριν τις αμερικάνικες προεδρικές εκλογές, μου εκμυστηρεύτηκε ότι άμα δεν έβγαινε ο Ομπάμα θα το σκεφτόταν πολύ σοβαρά να αλλάξει χώρα! Επιπλέον, ο Ομπάμα στηρίχθηκε κατά κύριο λόγο από το λόμπυ των εταιρειών της Silicon Valley τύπου Google σε σύγκρουση με το λόμπυ των εταιρειών του πολέμου.

Παρά το ότι υπάρχουν πολιτικά ζητήματα ανοικτά και σε αυτού του είδους τις εταιρείες (πχ. ιδιωτικότητα), η Silicon Valley πολιτικά και πολιτισμικά είναι μια "άλλη Αμερική", στα μάτια πρώτ'απ'όλα των ίδιων των Αμερικάνων. Κάποια ιστορικά γεγονότα είναι γνωστά (όπως πχ το αντιπολεμικό κίνημα και το Γουντσοκ στην περιοχή). Σε μια πρόσφατη επίσκεψή μου (για ερευνητικούς λόγους) μπόρεσα να δω και κάποια άλλα. Πχ. το ΦΠΑ ότι στην περιοχή είναι 6% και ότι στα μαγαζιά οι πωλητές μιλάνε συνήθως και ισπανικά, λόγω της ισπανόφωνης κοινότητας που κατάγεται από το Μεξικό. Θέλω να πώ δηλ. ότι η ανοικτή κουλτούρα που βλέπουμε και να μεταφράζεται στις τεχνολογίες μέσω του ανοικτού λογισμικού και της ανοικτής αρχιτεκτονικής δεν έπεσε από τον ουρανό. Επιπλέον, ο Ομπάμα εξέφρασε όχι μόνο τη "δίψα για καινοτομία" σκέτη, ξερή. Την ένταξε σε ένα γενικότερο πολιτικό λόγο για "Αλλαγή", και ένα πρόγραμμα όπου η προμετωπίδα του είναι η κοινωνική ασφάλιση για όλους.

Κάμερα πάλι πίσω στην Ελλάδα. Μπορώ να φανταστώ την ικανοποίηση όσων συμμετέχουν στα πετυχημένα παραδείγματα του ΓΑΠ, αφού είναι μια αναγνώριση για την εργασία τους. Ωστόσο, δεν μπορώ να μη σκεφτώ ένα σωρό άλλα πράγματα. Πχ, η πρώτη κίνηση της κυβέρνησης, πριν κάν ανακοινώσει το πρόγραμμά της, ήταν να την πέσει στα Εξάρχεια. Τον κατεξοχήν ανοικτό χώρο της Αθήνας, με δεκάδες εκδοτικούς οίκους δραστηριους στην περιοχή κτλ κτλ. Και μάλιστα στο καφέ Φλοράλ, που έχει χαρακτηριστικά "Opencoffee" (wifi, βιβλία, κόσμο που διαβάζει...). Μετά η σκέψη μου πάει στην πλατεία του Άγ(ρ)ιου Παντελεήμοντα και τα πογκρόμ ενάντια στους μετανάστες, με την κάλυψη και ενίοτε τη συμμετοχή της αστυνομίας. Και βέβαια, τη Siemens.

Αλλά το χειρότερο ίσως είναι ότι η αναφορά σε αυτό το "ανοικτό μοντέλο" γίνεται για να το αντιπαραβάλλει (ο ΓΑΠ) με μια "παλιά κοινωνία". Αν δούμε όμως ποια είναι αυτή η παλιά κοινωνία στην οποία επιτείθεται, είναι οι γιαγιάδες που βλέπουν μείωση της σύνταξής τους, οι καθηγητές... ενώ ακόμα ψάχνουμε να δούμε που πήγαν τα λεφτά της Siemens και των γιατρών του Κολωνακίου. (για τράπεζες και εφοπλιστές να μη μιλήσω καλύτερα).

Θα μου πείτε. ΟΚ. Καλό όμως δεν είναι που τους ανέφερε; Δεν ξέρω. Η οικιότητα είναι μια από της βασικές προϋποθέσεις για να λειτουργήσουν τέτοιοι χώροι. Σίγουρα προκύπτουν "σταρ", αλλά αυτοί προκύπτουν μέσα από την αναγνώριση της δουλειάς τους από τους ομοίους (peer) τους και όχι από το κράτος. Το κράτος θα περίμενε κανένας να ανακοινώσει τίποτα έργα τύπου δίκτυα, να δώσει τίποτα υποτροφίες σε φοιτητές/διδακτορικούς και τέτοια. Αλλά δεν ακούσαμε κατι σχετικό στη ΔΕΘ.

Tuesday, July 13, 2010

Τι απογράφεται ακριβώς; Απλές συνταγές για να σκοτώσετε την πολιτική.

Μέσα σε δέκα μέρες, στα τέλη Ιουλίου, όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι και λειτουργοί καλούνται να αυτο-απογραφούν στην ειδική ιστοσελίδα του Υπουργείου Εσωτερικών. Η αποστολή συνοδεύεται από τα θριαμβευτικά σχόλια των μίντια, αφού θα γίνει κατορθωτό κάτι που δεν έχει γίνει από τη μεταπολίτευση, να “μάθουμε πόσους δημοσίους υπαλλήλους έχουμε”. Το “κίνητρο” για την απογραφή είναι απλό: όσοι δεν απογραφούν , δε θα πληρωθούν (πρωτότυπη ποινή για μη συμμόρφωση).

Έτσι λοιπόν, μετά από απαιτήσεις της τρόικας που κυβερνάει μετά τις τελευταίες εκλογές, “νοικοκυρεύεται” για άλλη μια φορά η χώρα. Το επιχείρημα του “νοικοκυρέματος” είναι άλλωστε από τα αγαπημένα συνθήματα του νεοφιλελευθερισμού, τουλάχιστον από την εποχή του Σημίτη μέχρι σήμερα. Όπως έχει δείξει η ιστορία όμως, δεν πρόκειται για μια διαδικασία τακτοποίησης των “κακώς κειμένων” όπως θα ήθελαν να φαντασιώνονται οι “νοικοκυραίοι”. Πρόκειται για μια πολιτική διαδικασία καθαυτή, αναδιάρθρωσης του κράτους, με έντονα ιδεολογικά και πολιτικά στοιχεία. Και μάλιστα με τη βία.

Ας πάρουμε τα πάρουμε όμως με τη σειρά. Το πρώτο στοιχείο είναι ασφαλώς το στοιχείο της βίας: βίας, με την έννοια της βιασύνης και βίας με την έννοια της επιβολής. Ωστόσο, οι δυο αυτές έννοιες δεν απέχουν και τόσο, καθώς, όπως τόνιζε και ο Γάλλος φιλόσοφος Ντανιέλ Μπενσαϊντ (που μας άφησε πρόσφατα) η πολιτική και η δημοκρατία απαιτούν το χρόνο (και τον τόπο) τους. Το πρώτο ερώτημα λοιπόν που τίθεται είναι ποιος το αποφάσισε, με ποια διαδικασία, πού είναι ο διάλογος και πού η πολιτική. Πρόκειται για άλλη μία “επιχείρηση αστραπή”. Η αλήθεια είναι ότι τείνουμε να συνηθίσουμε στη λογική του “αποφασίζουμε, διατάζουμε, υλοποιούμε” και μετά “κλαιγόμαστε γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς” (μη μιλάς, μη γελάς, κινδυνεύει η Ελλάς).

Έπειτα, υπάρχουν δυο επιπλέον ερωτήματα: α) ποια στοιχεία χρειάζονται για την απογραφή, β) ποιος είναι αυτός που θα κάνει την απογραφή. Το πρώτο παραπέμπει ευθέως στο ερώτημα του “τι είναι ο δημόσιος υπάλληλος”. Έχει να κάνει δηλαδή με μια πολιτική συζήτηση για το νόημα του κράτους και των λειτουργών του, και όχι απλά με κάποια πεδία μιας φόρμας που πρέπει να συμπληρωθούν για “τυπικούς λόγους”. Ωστόσο, φαίνεται ότι η απάντηση έχει ήδη δοθεί: δεν είναι άλλη από αυτή που επιτάσσει η GATS [1], που θέλει τις υπηρεσίες να μετριούνται σαν εμπόρευμα (και να ιδιωτικοποιούνται, βεβαίως, βεβαίως). Συνεπώς, η απουσία του “κουτιού” για τη διάκριση μεταξύ δημοσίου υπαλλήλου και δημοσίου λειτουργού, έχει να κάνει με την αναδιάρθρωση που έχει ξεκινήσει ουσιαστικά από το 1985 και που η τρόικα επιχειρεί να αποτελειώσει, η οποία δεν καταλαβαίνει από Παιδεία, Υγεία και λειτουργήματα.

- Α! Τους δικαστές. Να μην ξεχάσουμε τους δικαστές!

- Ασφαλώς! Αυτοί ασκούν εξουσία!

- Ναι..

- Μήτσο, βάλε ένα κουτάκι για τους δικαστές!

-ΟΚ. Έγινε.


Συνεχίζοντας στο ερώτημα “τι τύπου δεδομένα ζητούνται” φτάνουμε και στο “ποιος τα μαζεύει”. Οι ενστάσεις της Αρχής Προστασίας των προσωπικών δεδομένων είναι εύλογες: για ποιο λόγο να δίνεις το mail και το κινητό σου τηλέφωνο στο κράτος; Ήδη θα ήταν αυθαίρετο αν το έδινες στον προϊστάμενό σου, πολλώ δε μάλλον σε μια “ανώτερη αρχή”. Η δικαιολογία των “τεχνικών μέσων” είναι τουλάχιστον αφελής. Επί της ουσίας αυτό που παίζει είναι ότι εγκαθίσταται μια προσωπική σχέση του κάθε υπαλλήλου με την κυβέρνηση την ίδια, η οποία μάλιστα θα αναλαμβάνει να πληρώσει την αμοιβή του, πέρα από την υπηρεσία του, το λειτούργημά του, το χώρο εργασίας του... Αυτός ο πρωτόγνωρος , για την ιστορία του Ελληνικού κράτους, συγκεντρωτισμός δικαιολογείται με το επιχείρημα της διαφάνειας: με το να είναι η ίδια η κυβέρνηση αυτή που ελέγχει τις πληρωμές, αποφεύγονται οι πελατειακές σχέσεις... Μάλιστα. (κάτι άσχετο, μήπως άκουσε κανένας αν βρέθηκαν τα λεφτά της Siemens πουθενά;).
Επί της ουσίας, αυτό που προετοιμάζει η απογραφή είναι η τελική επίθεση στο δημόσιο τομέα: όπως η απογραφή των οικονομικών ήταν η προετοιμασία της πολιτικής του σοκ (την οποία το ΠΑΣΟΚ, να το παραδεχτούμε, προχωράει αποτελεσματικότερα από την ΝΔ), ένα δεύτερο σοκ μας προετοιμάζεται. Πόσο πάτε στοίχημα ότι στο τέλος θα πούνε:

- Ωχ! Δεν το ξέραμε ότι έχουμε τόσους δημόσιους υπαλλήλους! Πρέπει να εφαρμόσουμε άμεσα την πολιτική που τόσα χρόνια προσπαθούμε, αλλά τώρα θα έχουμε και κάποια στατιστικά (επεξεργασμένα πιθανότατα με MySQL και που θα καταλήγουν σε ένα πίνακα XL και ένα διάγραμμα που θα αποδεικνύουν με ακριβή ανακρίβεια την άγνοια στην οποία ήμασταν βυθισμένοι, ανακοινωμένα σε .pdf!)

Και όλα αυτά, με μια τεχνοκρατική σως, του “απλώς καταγράφουμε”. Τελικά, κανένας δεν συζητάει, κανένας δεν αναλαμβάνει πολιτική ευθύνη. Χρησιμοποιώντας υψηλές τεχνολογίες, διαβάζουμε τους αριθμούς, οι οποίοι σαν το Μαντείο των Δελφών, σαν τα κόκκαλα της νυχτερίδας, σαν το χταπόδι του γερμανικού ενυδρείου (ή μήπως χειρότερα¨;) θα μας πούνε τι πολιτική να ακολουθήσουμε. Ή, ακόμα περισσότερο, θα επιβεβαιώσουν θριαμβευτικά (στα νούμερα) τις την ανάγκη εφαρμογής των επιταγών μιας πολιτικής που αποτυγχάνει παταγωδώς παντού στον κόσμο.

Κάντε κλικ λοιπόν και ετοιμαστείτε για ένα δεύτερο γύρο σοκ με απ'όλα, σαν αυτό που ζήσαμε αμέσως μετά τις εκλογές, με μιντιάρχες να ουρλιάζουν στα δελτία των οχτώ και τηλεθεατές να πέφτουν από τα σύννεφα, καθώς ο ΓΑΠ κρατάει ζεστό το νεοφιλελεύθερο οδοστρωτήρα.

[1] GATS: Γενική Συμφωνία για το Εμπόριο στις Υπηρεσίες (General Agreement on Trade in Services) του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου που άρχισε να τίθεται σε εφαρμογή το 1995 και προβλέπει την απελευθέρωση της αγοράς των υπηρεσιών. Η διαδικασία Μπολόνια στα Πανεπιστήμια θεωρείται το παρακλάδι αυτής της συμφωνίας, όσον αφορά στην ανώτατη εκπαίδευση στην ΕΕ.

Sunday, May 23, 2010

O RMS στην Αθήνα

Στην Αθήνα θα είναι στις 28 Μάη ο Richard Stallman. Η ομιλία του θα πραγματοποιηθεί στη Σχολή Καλών Τεχνών και οργανώνεται από το Δικτύο για την Ψηφιακή Απελευθέρωση και την οργανωτική επιτροπή του Διεθνούς Αντιεξουσιαστικού Φεστιβάλ της Εφημερίδας Βαβυλωνία. Η πρόσκληση ακολουθεί παρακάτω.

Επί της ευκαιρίας, να προτείνω κάποια αναγνώσματα, σε περίπτωση που δεν τα έχετε διαβάσει:

- Free Software - Free Society Εξαιρετική συλλογή από άρθρα του Stallman για... όλους και για όλα. Τεχνολογία, ελεύθερο λογισμικό, αλληλεγγύη.
- Hackers: The Heroes of the computer revolution. Πριν το ελεύθερο λογισμικό, ήταν οι Χάκερ. Παιδιά τόσο του αντιπολεμικού κινήματος στις ΗΠΑ, όσο και των καλύτερων πανεπιστημίων... Θα βρείτε για την ηθική και την ιστορία των χάκερς.
- Fire in the Valley. Όταν οι πρώτοι κομπιουτεράδες έκαναν πάρτυ γυμνοί. (εντάξει, δεν γράφει μόνο για τα πάρτυ, αλλά λέμε τώρα).

Ωστόσο, αυτά που σας προτείνω είναι λίγο... παλιατζούρες. Είναι ενδιαφέροντα για όσους θέλουν να μάθουν το background αλλά θεωρώ ότι - δεδομένης της κρίσης - δεν μας απαλλάσουν από το .. καθήκον να είμαστε ευρηματικοί και να περάσουμε στην αλλαγή του τρόπου παραγωγής.

Καλή συζήτηση λοιπόν.

===


Στην Αθήνα θα βρεθεί μετά από πρόσκληση του Δικτύου για την Ψηφιακή Απελευθέρωση και της οργανωτικής επιτροπής του Διεθνούς Αντιεξουσιαστικού Φεστιβάλ της Εφημερίδας Βαβυλωνία (BFEST 2010) ο Richard M. Stallman, ο γνωστότερος υπέρμαχος του κινήματος του ελεύθερου λογισμικού, για να δώσει ομιλία με θέμα “Η Πνευματική Ιδιοκτησία κατά της Κοινότητας”. Η ομιλία θα δοθεί στις 28 Μαΐου 2010 (ώρα 18:00 – 21:00) στον φιλόξενο χώρο της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών στα πλαίσια των εκδηλώσεων του BFEST.

Ο Richard M. Stallman (RMS) είναι αμερικανός προγραμματιστής και ακτιβιστής, διάσημος για τη δράση του σχετικά τις ψηφιακές ελευθερίες. Ήταν αυτός που τον Σεπτέμβρη του 1983 ξεκίνησε το εγχείρημα του λειτουργικού συστήματος GNU, επινοώντας την έννοια του copyleft, και που τον Οκτώβρη του 1985 ίδρυσε το Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού (Free Software Foundation), δίνοντας το έναυσμα για τη γέννηση του παγκόσμιου κινήματος του ελεύθερου λογισμικού. Από τα μέσα της δεκαετίας του ‘90 ως σήμερα ο RMS συνεχίζει ακούραστα τη δημόσια δράση του για την υποστήριξη του κινήματος και για την υπεράσπιση των ψηφιακών ελευθεριών.

Το κίνημα του ελεύθερου λογισμικού αριθμεί σήμερα δεκάδες εκατομμύρια προγραμματιστές και χρήστες σε όλο τον κόσμο, οι οποίοι συνδράμουν συλλογικά στην ανάπτυξή του. Τα ελεύθερα προγράμματα γνωρίζουν πλέον ευρεία χρήση σε κάθε τομέα της ανθρώπινης δραστηριότητας, τείνοντας να εκτοπίζουν λόγω της ανώτερης φιλοσοφίας και ποιότητάς τους τα αντίστοιχα “κλειστά” και ιδιωτικής ιδιοκτησίας προγράμματα. Η πιο σημαντική όμως συμβολή του κινήματος αυτού είναι η επιτυχημένη εφαρμογή στην πράξη ενός εναλλακτικού μοντέλου παραγωγής γνώσης, βασισμένου στις αξίες της ελεύθερης συνεργασίας και της αλληλεγγύης, το οποίο υπηρετεί με πιο αποτελεσματικό τρόπο το κοινωνικό συμφέρον από τα αντίστοιχα μοντέλα, που σήμερα κυριαρχούν.

Στη σύγχρονη εποχή που το φαινόμενο της κοινωνίας της πληροφορίας αλλάζει τα δεδομένα και τους τρόπους που πληροφορούμαστε, σκεπτόμαστε, επικοινωνούμε και δημιουργούμε, η ηθική και πολιτική φιλοσοφία του RMS είναι πιο επίκαιρη από ποτέ.

Σας καλούμε όλους καλούμε όλους στην ομιλία του Richard M. Stallman :

Θέμα: “Η Πνευματική Ιδιοκτησία κατά της Κοινότητας”, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Παρασκευή, 28 Μαΐου 2010 ώρα 18:00 – 21:00 BFEST, Διεθνές Αντιεξουσιαστικό Φεστιβάλ της Εφημερίδας Βαβυλωνία

Την ίδια μέρα στις 17.00 θα προηγηθεί workshop του Δικτύου για την Ψηφιακή Απελευθέρωση με θέμα: “Ιδιωτικά Δικαιώματα ή Ελεύθερη Πρόσβαση στη Γνώση;

http://dln.gr/